: ارزیابی اثرات سمومbora-care وcypermethrin به عنوان حفاظت کننده های چوب علیه موریانه

موریانه ها مخرب ترین آفات لوازم چوبی وسلولزی موجود در اماکن مسکونی می باشند. مهمترین موریانه ای که به لوازم چوبی در استان خوزستان حمله می کند گونه microcerotermes diversus (silvestri) (iso.: termitidae) است. این موریانه از گروه موریانه های زیرزمینی است که به علت ایجاد دالان های زیرزمینی و همچنین ایجاد اجتماعات ثانویه در دیوارها، سقف اماکن و نیز روی درختان کنترل آن بسیار مشکل است. در این راستا استفاده از چوب های حفاظت شده روشی مناسب جهت کنترل این آفت مهم می باشد. سمیت، دورکنندگی بالا و خاصیت بازدارندگی تغذیه ای ازجمله خواص مواد حفاظت کننده محسوب می شوند. در این پژوهش اثر حفاظت کنندگی بوراکر از گروه بورات ها و سایپرمترین از گروه پیرتروئید ها وهمچنین ترکیب بوراکر در فورفورال( به عنوان حلال) در شرایط آزمایشگاهی و صحرایی بررسی شد. آزمون های انجام شده در جهت حفاظت چوب به وسیله سم بوراکر در دو حلال آب مقطر و فورفورال درحدود غلظتی 1:1 – 1:100 حلال/سم و سایپرمترین در حدود غلظتی ppm 1000-81/7 در آزمون های غیر انتخابی و انتخابی انجام شد. مطالعات نشان داد در کلیه آزمون های انتخابی انجام شده با غلظت های مختلف بوراکر در حلال فورفورال موریانه ها را از ناحیه تیمارشده دوری می کنند. ولی دورکنندگی آزمون های بوراکر در حلال آب مقطر در غلظت 1:100 آزمون کاغذ صافی نصف شده و غلظت 1:10 در آزمون دو تکه چوب تیمار شده وتیمار نشده در یک ظرف مشاهده نشد و همچنین غلظت های 1:50 و 1:100 کم ترین میزان دورکنندگی را در آزمون سه پتری با اتصال سری داشتند. دورکنندگی در آزمون کاغذ صافی نصف شده با سم سایپرمترین به علت شدت تلفات در غلظت های بالا و عدم فرصت کافی جهت دورشدن از ناحیه سمی دورکنندگی روند عکس داشت نتایج مرگ ومیر بوراکر با حلال آب مقطر دلالت بر کند اثر بودن این سم و کاهش lc50 با افزایش زمان می کند ولی درآزمون های انجام شده با بوراکر در حلال فورفورال و سایپرمترین افزایش lc50 با افزایش زمان مشاهده شد که این امر به علت تأثیر سریع این مواد می باشد. افزایش زمان کشندگی (lt50) با کاهش غلظت سموم سایپرمترین و بوراکر در حلال آب مقطر و همچنین فورفورال در ترکیب با بوراکر ایجاد شد. تلفات در آزمون سه پتری با اتصال سری، دو سم سایپرمترین و بوراکر با دو حلال به علت خاصیت دورکنندگی این سموم وجود نداشت. در آزمون صحرایی، میزان تغذیه از چوب های تیمار شده با بوراکر در حلال آب مقطر طی 6 ماه با افزایش غلظت سم کاهش یافت، در آزمون های آزمایشگاهی نیز تغذیه توسط موریانه مشاهده نشد. همچنین در هیچ یک از آزمون های آزمایشگاهی و صحرایی بوراکر در حلال فورفورال تغذیه توسط موریانه ها صورت نگرفت. تغذیه از تیمارهای سایپرمترین در آزمون های آزمایشگاهی انجام نشد ولی در آزمون صحرایی در سه غلظت ppm 81/7، 62/15 و 25/ 31 تغذیه مشاهده شد و بیشترین مقدار آن در چوب های تیمار شده با غلظت ppm 81/7 ایجاد شد. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که بوراکر سمی کند اثر با دورکنندگی متوسط است که در ترکیب با فورفورال تبدیل به ماده ای با سمیت و دورکنندگی بالا برای موریانه m. diversus می شود به طورکلی هر سه ترکیب، حفاظت کننده های مناسب چوب بر علیه موریانه مذکور می باشند